En daarmee doet The Circle precies het tegenovergestelde van de tech-reuzen uit Silicon Valley die fictie als waarheid presenteren.
Data zijn de nieuwe olie en technologie is het nieuwe geloof. Digitale informatietechnologie heeft over de werkelijkheid van bomen en baksteen het web van een geïdealiseerde werkelijkheid gespannen. Daarin wordt risico geminimaliseerd en chaos getemd door algoritmes die eindeloze datastromen verwerken. Het is een wenswereld waarin iedereen jong, energiek, optimistisch en loyaal is. En intelligent, cool en creatief. Zoals we onszelf graag zien.
Het is de wereld van The Circle, het bedrijf uit Silicon Valley dat is ontsproten aan de verbeelding van de Amerikaanse schrijver Dave Eggers. Hij verzon Eamon Bailey – in de boekverfilming gespeeld door Tom Hanks, die tevens de gelijknamige film produceerde – wiens bedrijf de totale transparantie propageert. In de wereld van The Circle is privacy onwenselijk, een bedreiging. Zonder geheimen worden we betere mensen. Transparantie creëert een betere wereld.
De waarheid zien we doorgaans scherper als die wordt gepresenteerd in de vorm van fictie en Eggers’ fictieve portret van Silicon Valley – de denkwereld, de werkwijze, de cultuur van tech-giganten als Apple, Google en Facebook – is een waarschuwing. Combineer het neoconservatieve gedachtegoed van Ayn Rand met het techno-utopisme van Ray Kurzweil en je krijgt—een digitale dictatuur.
Sektarisch denken
Meedoen moet in de wereld van The Circle, kritiek is verdacht en asociaal. Zelfstandig denken spoort niet met de objectiviteit van Eamon Bailey’s algoritmes achter diens sociale netwerk, TruYou. Zijn bedrijf, The Circle, huist in een postmoderne kantoorkolos in de vorm van een cirkel. Het is meer dan een metafoor, het is de fysieke uitdrukking van een idee. En een attitude: je bent binnen de cirkel of daarbuiten. Je hoort erbij of niet. The Circle en TruYou zijn een gesloten wereld. Het is een sekte.
Binnen de sekte wordt alles beoordeeld en van een rating voorzien. Arbeidsproductiviteit, efficiëntie, klanttevredenheid—het wordt gemeten, vastgelegd, opgebroken in parameters, statistisch geanalyseerd en als getal teruggekaatst. In de transparante wereld van The Circle wordt iedereen voortdurend de maat genomen. Het moet stimuleren om nog beter te worden. Om het beste uit jezelf te halen. Dat is uiteraard ook goed voor het bedrijf. Iedereen blij.
Eamon Bailey presenteert op zijn Steve Jobs voor een zaal met idolaat personeel zijn laatste technologische snufje, een nieuwe digitale camera. Klein, rond en transparant, net een oog. Het is een oog. Spotgoedkoop te produceren bovendien. Strooi het uit over de wereld en The Circle ziet alles. Zo kan het de gebruikers van TruYou nog beter bedienen. Die zijn nu nog meer verbonden met de wereld buiten. In virtuele vorm weliswaar, maar hé, de wensdroom is virtueel. Eamon Bailey en The Circle redeneren in, hoe kan het anders, cirkels.
Trailer The Circle
Het alziende oog
Bailey grossiert in het soort newspeak dat we kennen uit de roman 1984. Oorlog is vrede, preekt de dictator uit het boek van George Orwell. Geheimen zijn leugens, stelt de visionaire ondernemer in de roman van Dave Eggers. ‘Voel je je beter nu ik je geheimen ken’, vraagt Bailey retorisch wanneer een veelbelovende nieuwe werkneemster, Mae Holland (in de film gespeeld door Emma Watson), heeft besloten om all out te gaan. Ze deelt iedere seconde van haar leven met haar TruYou-volgers. Ze heeft haar privacy doelbewust opgegeven. Ze wordt een ster.
The Circle propageert the surveillance society to the max met een moralistisch argument: je gedraagt je beter als je weet dat je wordt bekeken. Dat is de stok die het christendom achter de deur heeft om gelovigen in het gareel te houden: God ziet alles. In de propagandataal van Bailey is zijn alziende oog een wapen tegen terrorisme. Zijn slogan: sharing is caring. Delen is behartigen.
De wetenschap dat je wordt bekeken heeft inderdaad invloed op het gedrag van mensen. Ze zijn niet meer zichzelf, ze spelen een geïdealiseerde versie van zichzelf. Zie de glam-foto’s en jubelverhalen in de sociale media; de echte sociale media, niet het fictieve TruYou. Wat zich voor de camera afspeelt, is geregisseerd. Wat de camera toont is fake, niet authentiek.
In het wereldbeeld van The Circle is alles wat niet is vastgelegd op camera en opgeslagen in de databanken, domweg niet gebeurd. Het ontkent de sensuele werkelijkheid. Voor The Circle bestaat alleen de technologisch gefaciliteerde virtuele werkelijkheid. Het is de plek waar Plato en Stalin elkaar in de armen vallen.
Tom Hanks over The Circle
https://www.youtube.com/watch?v=6Z4rX3ahkBI
Geheime algoritmes
Alles transparant. Geheimen zijn leugens. Delen is geven om. Zo presenteert The Circle zich aan de buitenwereld, dat wil Bailey de wereld doen geloven. Ondertussen verzamelt het bedrijf oceanen aan data van zijn gebruikers, de camera’s slapen nooit. De ondergrondse datasilo’s zijn geheim, die kennis deelt het bedrijf niet met zijn gebruikers en de wereld buiten het postmoderne kantoor in cirkelvorm. Net zomin als het inzage geeft in de algoritmes achter TruYou. Transparantie is in de wereld van The Circle eenrichtingsverkeer. Van binnen naar buiten, maar niet andersom.
The Circle is fictie, maar de tech-reuzen van Silicon Valley zijn echt. De personages van boek en film zijn verzonnen, maar hun methodes dagelijkse praktijk.
De zoekmachine van Google genereert voor iedere gebruiker een anders zoekresultaat, op basis van profiel; het algoritme achter Google’s zoekmachine is geheim. Het algoritme dat openbare informatie filtert is niet openbaar.
Zoekmachine optimalisatie (SEO) is voor marketeers en publicisten de heilige graal. Hoe hoger de ranking in de zoekresultaten van Google, hoe groter de kans dat de pagina wordt gevonden. Het succes van online publicaties wordt bepaald door een geheim algoritme. Een geest beslist over hun lot.
Op de tijdlijn van zijn gebruikers toont Facebook slechts een selectie van de berichten die vrienden plaatsen; Facebooks algoritmes kiezen welk bericht wel of niet wordt getoond. Het algoritme dat beslist welk deel van de informatiestroom op jouw pagina zichtbaar is, is zelf onzichtbaar, geheime informatie.
Privacy is een achterhaald concept, zei Mark Zuckerberg ooit in een bui van openhartigheid. In de digitale wereld zijn we verbonden met alles en iedereen. Maar hoe? Dat verbergen de advocaten van de transparantie.
Voor de molochs van Silicon Vally is transparantie geen doel, zoals de propaganda ons wil doen geloven. Transparantie is de methode om in alle openheid de verborgen agenda te maskeren: totale controle. Niks high-tech of digitaal, maar gewoon ouderwets: macht. Daar is geen letter van verzonnen. Wat denk je zelf?
