Eros Ramazotti, de Romein die eeuwig de liefde bezingt, is een kind van zijn tijd. Is er in de post-truth wereld nog plaats voor hem?
Zijn naam spreekt tot de verbeelding. Eros Ramazotti: Griekse liefdesgod op accelererende motor, een glanzende Bugatti.
Ook zijn leven spreekt tot de verbeelding. Geboren in Cinecittà, de Romeinse voorstad waar Benito Mussolini de grootste filmstudio van Europa liet bouwen. Van eenvoudige komaf, vader bouwvakker, moeder huisvrouw. Behept met passie, voor de liefde, voor muziek. Uitgegroeid tot wereldster, bemind op vijf continenten. Met de gouden en platina platen kun je een riante villa behangen.
Dat succes dankt Eros Ramazotti aan zijn talent. Romantische mid-tempo ballades zijn z’n forte, vanille voor de ziel. Hij heeft ook een goed team achter zich. Zijn huidige manager, Gaetano Puglisi, is de man achter de Italiaanse tienerster Elisa Maino. Zijn eerste manager, tevens zijn eerste platenbaas, Roberto Galanti, zag in de gedreven tiener vanaf hun eerste contact een internationale popheld.
Consumentenparadijs
Eros Ramazotti had zijn tijd mee. Zijn ster rees midden jaren tachtig. Na de ‘jaren van lood’, waarin Italië gebukt ging onder de terreur van linkse en rechtse extremisten, snakte het land naar rust en harmonie. In de jaren negentig, de Koude Oorlog was klaar, floreerde het globalisme en groeide Eros uit tot wereldster. In het neoliberale consumentenparadijs van het nieuwe millennium tikte de teller door naar vijftig, zestig, zeventig miljoen verkochte albums wereldwijd.
In 1974, een jaar voor zijn dood, filosofeerde cineast Pier Paolo Pasolini voor de camera’s van de Italiaanse staatstelevisie over kapitalisme: het gaat slagen waar het fascisme heeft gefaald, de onderwerping van het individu aan het systeem, en dat doet het via consumeren. Eros had de wind in de rug.
“Ik heb nooit durven dromen over wat me is overkomen in het leven,” zegt Ramazotti. Hij staat voor een generatie voor wie de droom van hun ouders – welvaart en rijzen op de sociale ladder – realiteit werd. Bestaat die werkelijkheid nog? Of is alles plastic geworden, inclusief romantiek?
Uitputtingsslag
Op 16 september 2022 verscheen Battito infinito (Oneindige beat), het vijftiende studioalbum van de Romeinse zanger. Diezelfde dag begon zijn nieuwe wereldtournee.Via Spanje, waar hij ongemeen populair is, reisde het gezelschap naar Noord en Zuid-Amerika, om het nieuwe jaar te vervolgen in Europa – inclusief Israël, waar hij stadions vult. De tournee is, vanwege de vele aanvragen, verlengd tot augustus.
Lange tournees zijn een uitputtingsslag. Veel jonge muzikanten hebben er, zeker na corona, geen zin meer in. Ramazotti is, met pauzes, een jaar onderweg. Komende herfst wordt hij zestig. “Toeren is een aanslag op je mentale en fysieke gestel,” zegt de zanger. “Het is belangrijk om goed om te gaan met stress, maar na al die jaren wordt het bijna een gewoonte. Ik ben blij dat ik kan reizen met mijn muziek.”
Hij is niet bezig met jong blijven, hij wil vooral gezond blijven. Hij doet zijn best iedere dag te trainen, te bewegen, buiten te zijn, gezond te eten en goed te slapen. “Dat is alles.”
Vergeten generatie
Eros Ramazotti is van 28 oktober 1963. Hij behoort tot de vergeten generatie die volgde op de cohorte van de babyboomers. Die groep groeide op in de verzorgingsstaat die door de crisisgeneratie was bewerkstelligd. De culturele revolutie van de jaren zestig, beijverd door de protestgeneratie, had vrijheid gebracht.
Ze waren bofkonten, de gouden generatie die leefde in wat achteraf een piektijd mag heten. Het leven was één grote snoepdoos, zelfontplooiing het motto. Nieuwsgierigheid werd geprikkeld en ontdekken beloond. Van hun ouders hadden ze discipline meegekregen. Ze waren niet verwend. En het was veilig op straat. Er was een weg uit de ratrace.
Al roest de gouden generatie niet, hun wereld is verdwenen, de vrijheid verdund. Van speeltuin is het vergrijzende Europa het Louvre van de wereld geworden.“Zingen is mijn passie, mijn leven,” zegt de zanger. “Ik schrijf vanuit mijn hart. Succes meet ik af aan: hoeveel liefde heb je uiteindelijk kunnen overbrengen, met leven, met muziek.” Eros Ramazotti is de hofzanger van Museum Europa.
Gidsland
Italië is altijd een gidsland geweest. Vanaf de Romeinen, via de Renaissance en het bankwezen tot de twintigste eeuw en nu. Het futurisme introduceerde het modernisme; Hitler leerde van Mussolini; Passolini voorzag de triomf van het consumentisme; Berlusconi was Trump een kwarteeuw vooruit.
In 1981 werd Eros Ramazotti ontdekt via een songfestival, het Concorso per Voce Nuove van Castrocaro, twintig jaar voor X Factor, The Voice en al die andere showprogramma’s vol onbekend talent en competitie de muziekindustrie infiltreren. Maar laten we er niet teveel in lezen.
Hoewel? Hij valt in Castrocaro op bij twee juryleden, baron Lando Lanni Della Quara en de voormalige muziekjournalist Roberto Galanti. Ze nemen Ramazotti onder hun hoede en tekenen hem voor hun label DDD, Drogueria de Drugolo (Drogisterij van Drugolo). Galanti wordt tevens zijn manager en maakt een monumentale keuze. Zal later blijken.
Vooruitziende blik
In 1984 wint Eros Ramazotti het Sanremo festival, de populairste talentenjacht van Italië. Vanaf dat moment verschijnen zijn platen ook in een Spaanstalige versie. Ramazotti: “Mijn platenbazen hadden de lungimiranza, vooruitziende blik, al mijn platen te vertalen in het Spaans. Zo konden we ook de internationale markt op. Ik heb geluk gehad en ben al die jaren een niet-Italiaans publiek blijven bedienen.”
Eros Ramazotti is een project waarin muziek en marketing elkaar naadloos vinden. Ook in dat opzicht gaat de Italiaan de wereld voorop; de boy bands (Take That) en meiden acts (Spice Girls) volgen in de jaren negentig. Zijn management is niet vies van een klassieke marketing truc die de boterham aan beide zijden smeert. In 1987 neemt hij zijn eerste duet op, met de Engelse actrice Patsy Kensit, ook succesvol als zangeres van de groep Eighth Wonder.
Er volgen vele, de rij is lang: Tina Turner, Luciano Pavarotti, Joe Cocker, Cher, de Amerikaanse zangeres Anastacia, de latin ster Rocky Martin, Laura Pausini, de Italiaanse rapper Jovanotti, acteur Andy Garcia, Nicole Scherzinger (van Pussycat Dolls), de Milanese rapact Club Dogo, de Canadese singer-songwriter Alessia Cara, de Duitse zangeres Helene Fischer en de Spaanstalige sterren Julio Iglesias, Ricardo Arjona uit Guatemala en de Puertoricaan Luis Fonsi. Romantiek doet niet aan paspoorten. Ramazotti doorbreekt de Anglo-Amerikaanse muur die de popwereld omsluit.
Nieuwe mores
Na de val van de Berlijnse muur worden de hamer en sikkel van de protestgeneratie een creditcard. Volgens de nieuwe mores is de samenleving maakbaar, succes een keuze. Eros Ramazotti blijft niet achter, hij ontslaat zijn manager en gaat zelf produceren. Ook tekent hij bij een internationale platenmaatschappij en wordt schier onaantastbaar.
In het nieuwe millennium reikt zijn roem tot alle uithoeken van de wereldbol. Zijn albums dragen titels als Ali e radici (Vleugels en wortels), Noi (Wij) en Perfetto (Perfect). De jaren lijken geen vat op hem te hebben, de veranderende wereld ook niet.
Of verschijnt er craquelé in de lak van de roem? Vroeger was romantiek een reactie op doorgeslagen rationaliteit. In de 21ste eeuw is verzet tegen modernisme: religieus gemotiveerde terreur, populisme en nepnieuws. Cultuur is lifestyle worden, het algoritme regeert en marketing heeft van romantiek een artikel gemaakt. “De wereld zou zeker gebaat zijn bij meer positiviteit,” meent Ramazotti.
Geglobaliseerde mediawereld
In de wereld na corona moet Eros Ramazotti niet alleen concurreren met de jeugd, de Taylor Swifts en Harry Styles. Hij heeft mededingers van toen, ABBA staat virtueel weer op de planken. En digitale rivalen als de virtuele popster Hatsuke Miko. Fans weten hem te vinden op Spotify, maar hoe zal dat zijn op de streamingdienst TikTok Music die het Chinese tech-bedrijf ByteDance in voorbereiding heeft?
Eros Ramazotti: “Muziek is doorlopend in ontwikkeling en je moet bij de tijd blijven. Er is tegenwoordig heel veel muziek. Er is ook veel competitie. Iedereen kan een nummer of een album maken. En er is internet, YouTube-sterren, nieuwe ideeën, iedereen kan succes hebben. Het is nu moeilijker om het hart van de mensen te raken.”
Hij moet wedijveren in een geglobaliseerde mediawereld waarin David Bowie heeft plaatsgemaakt voor Stromae. Zijn huidige concurrenten komen uit Zuid-Korea (van BTS tot Blackpink), Afrika (Angelique Kidjo, Yemi Alade) en Spanje (Rosalía). Een paar jaar terug nam Eros Ramazotti het lied Vale per sempre op in duet met de Aziatische popster Gin Lee; haar tekst is in het Mandarijn-Chinees.
De uitzondering
Wat heeft een blanke man op zijn leeftijd in die geglobaliseerde, gedigitaliseerde wereld te zoeken?
We voorspellen gastrollen voor zangers of zangeressen uit Scandinavië, West-Afrika en Indonesië. De Zweedse Tove Lo en Afrikaanse sterren als Ayra Starr of Bad Bunny (de meest gestreamde artiest van 2022) zijn potentieel kandidaat. Dua Lipa kan natuurlijk ook. Persoonlijk kijk ik uit naar een duet met Björk. En waarom niet? Eros heeft al eens opgenomen met de traditionele Ierse folkgroep The Chieftans.
Eros Ramazotti’s meest recente single is Gli ultima romantici (De laatste romantici). Hij zingt: ‘Alles is zo kunstmatig als het is, jij bent hier de uitzondering’.
Eros Ramazotti – Gli ultima romantici
