Biohacking is het inbrengen van technologie in het menselijke lichaam, de versmelting van natuurlijk leven en techniek. Techno-utopisten noemen het de voorhoede van een nieuwe revolutie. Hoe slim is de cyborg?
God heeft de wereld geschapen en de mens herschept hem tot speeltuin. De maakbare samenleving is een diep geworteld idee, met quasi-religieuze aspiraties. Een betere wereld, wie wil dat niet? Dus sleutelen we, zonder blauwdruk of bewezen resultaat, met de beste voornemens aan de inrichting van de maatschappij. Vaak met contraproductieve uitkomst, maar dat heeft nauwelijks invloed op het geloof – want dat is het – in de maakbaarheid van de wereld. Het is God toch ook gelukt?
Ook in het neoliberale denken met zijn minimaal gereguleerde markt tiert het geloof in maakbaarheid als onkruid. Het is geen dingetje van socialisten of communisten (dat christen-democraten Gods schepping willen verfijnen behoeft geen betoog). Het verschil: waar de socialisten in een maakbare wereld geloven, zetten de neoliberalen in op de maakbare mens. Botoxmaskers en siliconenborsten zijn een heuse industrie. Na de opgespoten lippen maken de opgespoten billen opgang. Wie jogt er nog zonder biometrische armband?
Je kunt zijn wie je wilt zijn, luidt het credo van het neoliberalisme. Als je het maar graag genoeg wilt. En ervoor betaalt uiteraard. Succes is immers een keuze.
Technologie maakt vrij
Arbeid maakt vrij, stelden de nazi’s van Hitler Duitsland. Daar hebben de neoliberalen een eigen variant op bedacht: technologie maakt vrij (van arbeid, bijvoorbeeld). Techno-utopisten zijn de hogepriesters van de neoliberale kerk, voor hen is het geloof in technologie een dogma. Technologie zal ons redden van onszelf, is hun overtuiging.
Documentaire over biohacking
De wetenschap heeft ons geholpen om de eerste levensbehoeften – voldoende voedsel, dak boven het hoofd, medische zorg – voor grote aantallen mensen veilig te stellen. Verroest, de wereld is maakbaar gebleken, de samenleving een machine die je kunt optimaliseren door slim aan de knoppen te draaien. De volgende stap: de mens optimaliseren. De maakbare samenleving moet worden bevolkt door maakbare mensen, dan komt het paradijs vanzelf in zicht.
Technologie als lifestyle
Neoliberalen in het algemeen en techno-utopisten in het bijzonder zien de mens als een machine. Een zwarte doos met knoppen. Een algoritme dat je kunt manipuleren. Een wandelende sensor zonder ziel. Ze propageren technologie als lifestyle.
Als je er zo tegenaan kijkt is het ook niet raar om technologie in de mens te implanteren. Technologie is goed en de mens is maakbaar, dus hang die computer niet aan je lichaam, maar stop ‘m in je lijf. Dat is wat Neil Harbisson heeft gedaan. Geboren met een zeldzame vorm van kleurenblindheid, liet hij een antenne-met-sensor inbouwen in zijn schedel. Sinds 2004 gaat hij met een spriet op zijn hoofd door het leven. Sommigen noemen Harbisson de eerste cyborg (mengvorm van mens en machine), maar dat is flauwekul want er lopen al sinds de jaren zeventig mensen met een pacemaker rond.
Business Insider over Neil Harbisson
Harbissons sensor is geen flauwekul. Hij overschrijdt een belangrijke grens, al is dat niet direct duidelijk. Harbisson compenseert een zintuigelijke handicap (hij ziet alleen zwart en wit) door middel van een implantaat, maar dat doen mensen met een gehoorapparaat ook.
Ook de antenne aan zijn hoofd is geen wezenlijk verschil met de niet-zichtbare gehoorimplantaten, al levert die metalen spriet wel onvoorzien ongemak op en dan bedoel ik niet: haren wassen onder de douche of slapen op je buik. Harbisson werd aanvankelijk een nieuw paspoort geweigerd omdat je niet met elektronische apparatuur op de pasfoto mag zijn afgebeeld. Tijdens een demonstratie, in Barcelona, brak de politie zijn antenne omdat men meende dat hij hen filmde.
De hackbare mens
Harbisson personifieert de maakbare mens. Hij heeft een nieuw, voor mensen niet-natuurlijk zintuig in zijn lijf laten aanbrengen en dat is het wezenlijke verschil met pacemakers en oorimplantaten. Dankzij zijn spriet hoort hij geluid als kleuren. Bovendien is hij via een Blue Tooth-verbinding constant in contact met internet en ontvangt hij telefoontjes direct via zijn schedel. Hij linkt aan satellieten en luistert naar de geluiden, voor hem kleuren, van de ruimte.
Harbisson is een kunstenaar die onontgonnen gebied verkent. Amal Graafstra propageert de cyborg als lifestyle. Hij heeft in beide handen, in het vel tussen duim en wijsvinger, een RFID/NFC (Radio Frequency Identification/ Near Field Communication) chip laten aanbrengen. Daarmee kan hij zijn auto en huisdeur ontgrendelen, door zijn hand op te steken. Hij figureert prominent op de website Dangerous Things, waar de RFID/NFC chips te koop worden aangeboden. Het motto: We believe biohacking is the forefront of a new kind of revolution.
Amal Graafstra over biohacking (TED Talk)
Nieuwe zintuigen, zoals als een oorbeel die trilt als je naar het noorden staat gekeerd, kun je huren of kopen. ‘We hebben er vijf gekregen van de natuur, waarom zou je er niet een zesde of zevende bijnemen?’ stelt Harbisson . Ja, waarom niet? De biochip als nieuwe piercing. Zo wordt de maakbare mens een product dat je van de plank koopt, een item uit de catalogus, een serienummer. Mocht je dat willen, bedenk dan ook dit: alles wat digitaal is kan worden gehackt. De maakbare mens is de hackbare mens.
Jean Claude van Damme in Cyborg (1989)
https://www.youtube.com/watch?v=eQZl-kzuHT8
Lees meer
