Techno-pionier: terug in de tijd met Derrick May

Techno-pionier Derrick May figureert prominent in de documentaire Can You Feel It: How Dance Music Conquered the World, hieronder te zien.

Het logo van het Amsterdam Dance Event kleurt de stad geel en zwart. Overal vlaggen, posters en banners. Overal jonge mensen met buitenlandse tongval. Overal bijeenkomsten, workshops, lezingen, exposities, panels en, natuurlijk, parties. Zelfs op het Centraal Station wordt onder ADE-vlag gefeest.

Het is meer dan dertig jaar geleden dat Strings Of Life van Derrick May – onder de naam Rhythm Is Rhythm – een voorhoede van muziekfanaten in vervoering bracht. Een volstrekt nieuw geluid, dat hoor je niet iedere dag. Toen ik het nummer op een cd-compilatie vond, zette ik het op repeat. Dat lukte niet met een 12 inch vinylschijf.

Derrick May was een van de Belleville Three, een trio jonge Afro-Amerikanen uit een voorstadje van Detroit dat de beat van soul en disco versmold met elektronische muziek uit Europa. Hoofd en lijf kwamen samen. Ze noemden het techno.

Juan Atkins had onder de naam Cybotron in 1981 met Alleys Of Your Mind het zaadje geplant. Kraftwerk en sciencefiction vormden de inspiratie, vervreemding de brandstof. Kevin Saunderson bracht in 1988 het nieuwe geluid uit Detroit naar de wereld toen Big Fun, uitgebracht onder de naam Innercity, een internationale hit werd. De opvolger Good Life werd een nog grotere klapper. Techno had de massa bereikt.

Eindhoven

Derrick May deed in de jaren negentig wat nadien meer buitenlandse producers deden, hij verhuisde naar Amsterdam. Ik herinner me een dj-set in de RoXY die alleen als sprookjesmuziek kan worden omschreven; onwerelds, hypnotiserend, magisch.

Op de vroege zondagochtend van 26 maart 2006 draaide Derrick May als afsluiter van het STRP Festival in Eindhoven. STRP was een nieuw festival dat technologie en kunst samenbracht op het voormalige bedrijfsterrein van Philips. Daar stond voorheen het Philips Natuurkundig Laboratorium, waar Dick Raaijmakers in 1957 de allereerste elektronische poptrack, Song of the Second Moon, produceerde.

Ik sprak May na afloop van zijn set. We zijn inmiddels een paar digitale revoluties verder – smartphone, sociale media, AI die aanbevelingen doet, Siri in huis – maar zijn reactie op een drietal stellingen is nog steeds actueel.

Stelling 1: Techno komt uit Eindhoven.

“Hahaha, you’re good, I like you. Ik moet negatief antwoorden. Nee, techno komt niet uit Eindhoven. Er zijn veel stijlen van elektronische muziek en die kunnen overal vandaan komen. Techno als muziekgenre komt uit Detroit omdat wij de beste elementen van Europa namen, plus het beste van funk, plus onze eigen verbeelding, en daar techno van gemaakt hebben. Daarom komt techno uit Detroit, niet uit Eindhoven. Kraftwerk uit Düsseldorf, Ultravox en Steve Strange uit Engeland, die zijn ook belangrijk geweest. Maar dat was geen techno.”

Stelling 2: Dankzij alle nieuwe technologische ontwikkelingen – ook te zien hier op STRP – is de deejay oude stijl binnen vijf jaar achterhaald.

“Ja, daar heb je een punt. Jammer maar waar, de deejay oude stijl zal niet worden geëlimineerd maar wel worden gereguleerd. De deejay oude stijl zal moeten kiezen: wil hij mee de toekomst in? Met de technologie, met de innovaties. Als hij ervoor kiest om dat niét te doen, is hij zijn plaats achter het stuur kwijt. Want het publiek van 17 of 20 jaar oud dat hier rondloopt, die kennen over twee jaar geen vinyl meer. Ze hebben het nooit gezien. En ze zullen ook geen problemen hebben om tracks te maken op laptops en af te spelen via cd’s of Final Scratch. Daar zullen ze erg goed in zijn. Dus als je niet bereid bent om mee te gaan met de toekomst, zul je worden achtergelaten.”

Stelling 3: De omloopsnelheid waarmee nieuwe producties worden gemaakt en uitgebracht is in de dansmuziek tegenwoordig zo hoog dat er geen tijd meer is om te luisteren.

“Zo is het al een aantal jaren. En dankzij digitale downloads het is enkel maar erger geworden. De stelling is juist. En het is nog erger. Ik probeer uit te leggen: stel dat je moeder wekelijks op een vaste dag je lievelingsmaaltijd voor je kookt. Daar kijk je iedere week naar uit. Maar wat denk je: mam is van gedachten veranderd, mam kookt nu ie-de-re dag je favoriete maaltijd! You’re gonna be very tired of that shit very quick. Daar zitten we inmiddels. We zijn beland in de fase waarin de dance artiest zichzelf overbodig maakt. Niet het publiek, of de consument, maar de dance artiest zelf is zijn grootste vijand.”

Derrick May komt aan het woord in de eerste aflevering van de driedelige BBC-documentaire Can You Feel It: How Dance Music Conquered the World, die hieronder in zijn geheel is te zien.