Het Aphex Twin ABC - deel 2 - The Velvet VoxThe Velvet Vox

Sinds Richard D. James in 1992 onder het pseudoniem Aphex Twin zijn debuutalbum Selected Ambient Works 85-92 uitbracht is hij uitgegroeid tot een schimmige mythe. De Banksky van de elektronische muziek in 26 letters. Deel 2 (slot): N – Z.

N – National Diploma in Engineering: tussen 1988 en 1990, van zijn zestiende tot zijn achttiende, studeerde Richard James techniek aan het Cornwall College, een technische hogeschool. Hoewel hij tijdens de colleges vaak met hoofdtelefoon naar zijn eigen producties zat te luisteren, verliet James de school met een diploma. Hij ging vervolgens in Londen studeren aan de Kingston Polytechnic, maar zijn muzikale loopbaan kreeg voorrang en James brak de opleiding af.

Aphex Twin – Syro

O – Onzin. Richard James heeft een hekel aan interviews en verzint er lustig op los wanneer hem vragen worden gesteld. Op die manier verspreidt hij veel onzin over zichzelf en speelt hij in op de mythe rond zijn persoon (zie ook onder W).

Aphex Twin – Stone In Focus

P – Pseudoniemen, daar is Richard James verzot op. Hij gebruikt er veel en hoe gekker, hoe beter. De lijst met schuilnamen telt onder meer: Blue Calx, Bradley Strider, Martin Tresseder, Caustic Window, GAK, Soit P.P., Polygon Window, Power-Pill, Prichard G. Jams, Q-Chastic, The Dice Man, The Tuss (zie onder T), Universal Indicator, Tahnaiya Russell en DJ Smojphace.

Bradley Strider – Bradley’s Beat

Q – Quvers: Aphex speak voor covers. De elektronische muziek van Richard James is akoestisch uitgevoerd door het kamerorkest London Sinfonietta. In 2005 bracht Alarm Will Sound, een Amerikaans kamerorkest, het album Acoustica: Alarm Will Sound Performs Aphex Twin uit. De Amerikaanse mathcore band The Dillinger Escape Plan covered Come To Daddy op hun Irony Is A Dead Scene EP en het Amerikaanse jazztrio The Bad Plus deed Flim op hun album These Are The Vistas uit 2003. In 2014 verscheen de digitale compilatie Virtual Urban Aphex met 31 covers en bewerkingen. Op YouTube zijn talloze video’s te zien waarin bewonderaars en liefhebbers hun interpretatie van Aphex Twin-tracks presenteren.

Alarm Will Sound – Blue Calx (Aphex Twin)

R – Rephlex is het label dat in 1991 door Richard James en Grant Wilson-Claridge werd opgericht. Twee jaar daarvoor draaiden beiden afwisselend in de Bowgie Inn (cornish voor ‘veeschuur’) in Crantock en het viel Wilson-Claridge op dat James geen platen maar tapes van eigen producties draaide. De mannen hadden in Cornwall geen toegang tot de laatste releases en maakten dus hun eigen muziek. Rephlex werd opgericht om het werk van James op vinyl uit te brengen en ontwikkelde zich tot voorvechter van alternatieve en experimentele techno, waarop acts als µ-Ziq (Mike Paradinas), Luke Vibert, Vulva, The Gentle People, Squarepusher, DMX Crew en Cylob hun werk uitbrachten. Later brengt Rephlex ook heruitgaven uit van klassieke techno, zoals Newbuild van 808 State en jaren tachtig producties van Stakker en Humanoid.

The Gentle People – Soundtracks For Living

S – Soundcloudgebruikersprofiel user48736353001 is het pseudoniem dat James in januari 2015 gebruikte om meer dan honderd niet-uitgebrachte nummers, in totaal ruim acht uur muziek, aan de wereld te openbaren. De downloadbare tracks verschenen op Soundcloud enkele daen nadat het Warp label (zie onder W) de Computer Controlled Acoustic Instruments pt 2 EP had uitgebracht. Heel even leek het erop dat James, die in de 21^ste eeuw voornamelijk stommetje had gespeeld, terug was in de muziekarena want enkele maanden daarvoor, op 23 september 2014, was Syro verschenen, zijn eerste album in dertien jaar (zie ook N). Dat was tevens zijn debuut in de hitlijsten, in Nederland kwam Syro tot de negentiende plaats.

Aphex Twin – user48736353001 compilation

T – The Tuss, naar verluidt een pseudoniem waarachter Richard James schuil gaat. Van The Tuss verschenen in 2007 via het Rephlex label de Confederation Trough EP en het album Rushup Edge. Volgens de officiële lezing zijn The Tuss broer en zus Brian and Karen Tregaskin uit Cornwall, maar er zijn sterke aanwijzingen dat The Tuss (‘tuss’ is cornish voor erectie) niemand minder is dan Aphex Twin, of in ieder geval aan hem geliëerd. De aanwijzingen: de platen verschijnen via Rephlex, James’ label; publisher van The Tuss’ muziek is Chrysalis, dezelfde publisher die ook de belangen van Aphex Twin behartigt; de albumtrack Devon is door Richard James in 2005 live gespeeld in Mayerhofen, Oostenrijk en Torino, Italië. Belangrijkste aanwijzing: op de Tuss tracks is ook de zeer zeldzame, loodzware, peperdure en nagenoeg onvindbare Yamaha GX-1 syntheszier te horen. Deze analoge polyfone synth werd door Yamaha geproduceerd tussen 1973 en 1977. Het is een monster van een machine: 300 kilo schoon aan de haak, plus een kleine honderd extra voor het rek; bij de synth horen vier speakers van elk 141 kilo. Hij kostte bij introductie in 1973 $ 60.000 dollar (toen een klein vermogen) en er zijn er minder dan honderd van gemaakt, waarvan de meeste in Japan zijn gebleven. Er zijn 13 GX-1 synths bekend buiten Japan en één daarvan is in het bezit van – Richard James.

The Tuss – Rushup Edge

U – Umiliani, Piero (1926-2001): Italiaanse filmcomponist die veel genrefilms uit de jaren zestig en zeventig van muziek voorzag in een stijl die is gekopieerd voor films als Kill Bill en Oceans Eleven. Zijn bekendste nummer is Mah Nà Mah Nà dat in 1977 bekend werd via The Muppet Show. Door Richard James genoemd als invloed.

Piero Umiliani – Mah Na Mah Na (11968)

V – Vibert, Luke is een techno producer uit Cornwall. In mei 2006 was hij de jury van een remixwedstrijd voor het Engelse tijdschrift Future Music en koos als winnaar de remix die een zekere Tahnaiya Russell van een van zijn tracks gemaakt had. Later bekende Richard James dat hij Tahnaiya Russell was.

Tahnaiya Russell – Nostalgica

W – Warp, het label uit Sheffield dat met ingang van de EP On uit 1993 veel werk van Aphex Twin heeft uitgebracht, waaronder de albums Selected Ambient Works II (1994), de compilatie I Care Because You Do (1995), Richard D. James Album (1996) en het dubbelalbum Drukqs (2001). Warp-opperhoofd Steve Beckett in 2006 over Richard James: “Het is grappig hoe de Aphex Twin cult is ontstaan. Op een gegeven moment moest hij zoveel interviews doen dat het hem enorm begon te vervelen. En hij is toen dingen gaan verzinnen die een eigen leven zijn gaan leiden, zoals het verhaal dat hij produceert in een atoombunker. Wat wel waar is, is dat hij woont en produceert in een oud bankgebouw. Fans kwamen daar regelmatig langs om een glimp van hem op te vangen. Het is er altijd erg donker binnen, dus van buitenaf zie je helemaal niets. Aphex maakte er dan een spelletje van om opeens voor het raam te verschijnen om mensen te laten schrikken. Aphex blijft soms dagenlang wakker als hij muziek wil gaan maken. Hij maakt gebruik van lucide dromen en maakt in die volkomen wazige staat de meest vreemde creaties.” James heeft de Londense bank sindsdien verruilt voor de rust van de Schotse hooglanden.

Aphex Twin – Selected Ambient Works II

X – Xenakis, Iannis (1922-2001): Griekse architect en avant-garde componist die door Richard James wordt genoemd als invloed, naast electronica pioniers als Karl-Heinz Stockhausen, Brian Eno, Tangerine Dream, Kraftwerk, Neu! en Can.

Iannis Xenakis – Metastasis

Y – is een waterweg in Amsterdam waar Aphex Twin in oktober 1993 was geboekt om te draaien op het eerste ambient festival, in De Melkweg, georganiseerd door Per Meijer. In het donker van de Oude Zaal presteerde James het om de naald te leggen op schuurpapier –de geboorte van een nieuw genre, illbient.

Aphex Twin – Bucephalus Bouncing Ball

Z – ZX Spectrum, de home computer van Sinclair uit 1982 die in zijn tijd erg populair was. Er zijn meer dan 14.000 programma’s voor geschreven, het grootste deel daarvan computerspelletjes. Veel Aphex Twin tracks refereren aan of maken gebruik van ZX Spectrum geluiden, zoals de track Carn Marth van Richard D. James Album waarop geluiden van het ZX Spectrum spel Sabre Wulf zijn te horen.