We zijn allemaal onderdeel van een wereld die zich meer en meer online afspeelt. Digitale diensten als Facebook en Google lijken gratis, maar zijn dat niet … We betalen met onze rechten. Maar moeten we dat eigenlijk wel willen?
In dit betoog een analyse van het online media-landschap en exploreert de mogelijkheden die we nog hebben om onder de radar te blijven …
Gratis
Wie leest de gebruiksvoorwaarden van gratis online diensten als Facebook en Google? Niemand, zelfs de juristen die de voorwaarden opstellen niet, merken grappenmakers op. En waarom zou je ook, want – zo staat in de voorwaarden te lezen – de ‘terms and conditions’ kunnen op elk moment eenzijdig en stilzwijgend worden gewijzigd. Door op ‘agree’ te klikken ga je dus accoord met – ja, met wat eigenlijk?
Met alles wat de online dienst uitkomt, van het doorverkopen van het meest persoonlijke wat u bezit, uw gezicht, voor commerciële exploitatie door marktpartijen tot het heimelijk doorsluizen van uw online-leven naar schimmige overheidsinstellingen. U kunt immers een terrorist zijn. Of worden. Door uw hele hebben en houwen via sociale media uit te venten, presenteert u zich als prooi voor marketeers. U maakt het hen bijzonder makkelijk. Geheime diensten trouwens ook. Waar spionnen in de wereld van de Koude Oorlog nog mannen met gleufhoeden waren, zit de bespieder tegenwoordig in uw slimme telefoon. Het is een app. Hij doet zich voor als ‘sociaal’. Hij is ‘gratis’.
Huiskamer of kroeg?
Eerlijk zullen we alles delen. Zo verkoopt Mark Zuckerberg zijn Facebook. Maar Facebook is geen publieke dienst. Het is een bedrijf, met investeerders en aandeelhouders. Het is een business model rond privédata. Wat u deelt met wie, is uw keuze. Dat wil Facebook – en Google en al die andere variaties op het thema sociale media – u doen geloven. Maar de gebruiksvoorwaarden, ook rond gebruik van uw gegevens, kunnen elk moment veranderen. Facebook paste de privacy regels in 2009 aan, Google in 2012. “Wij hebben besloten dat dit de nieuwe sociale norm is,” zei Zuckerberg naar aanleiding van Facebook’s nieuwe privacy beleid. U denkt dat uw Facebook-pagina een huiskamer is. Volgens Mark Zuckerberg is het een kroeg.
“Anything that is digitized is not private. And that is terrifying,” zegt muzikant en producer Moby in de documentaire Terms And Conditions May Apply, onlangs in ingekorte vorm door de VPRO uitgezonden. (Alle links op YouTube naar de volledige versie van 80 minuten zijn onklaar gemaakt.) Het zou les één moeten zijn van het mediaonderricht voor scholieren; en voor iedereen eigenlijk. Wat je moet weten voor je gaat googlen, twitteren of facebooken. Voor je online gaat.
Bellen met reclame?
Het is een gelopen race, die hele discussie rond privacy, zeggen kritische beschouwers. Het weer kun je niet veranderen, maar je kunt je er wel op kleden. De digitale wereld, met zijn ‘gratis’ diensten, kun je niet wegtoveren, maar je kunt je gedrag erop aanpassen. Gebruik de zoekmachine Duckduckgo in plaats van Google. Gebruik de telefoon waar die voor bedoelt is, om te bellen. Koop een treinkaartje in plaats van uw OV-chipkaart langs de scanner te trekken. Betaal dat kaartje contant (tegen extra kosten). Vervang de Explorer browser door Firefox. Gebruik sociale media als marketing tool, niet als privékanaal. En leef zoveel mogelijk offline. Vlieg waar mogelijk onder de digitale radar.
Waarom accepteren we eigenlijk zonder morren reclames via digitale diensten? U zou toch raar opkijken als u na het intikken van het nummer uit de hoorn van uw telefoon eerst een reclameboodschap hoort komen vóór het oproepsignaal klinkt. Dat zou u niet pikken en snel overstappen naar een duurdere provider zonder reclame. Gratis bestaat niet. Al die ‘gratis’ online diensten betalen we met onze privacy. Onze grootste geheimen geven we weg voor een habbekrats. Mark Zuckerberg heeft gelijk. We zijn “dumb fucks”.
Geïnspireerd door dit artikel? Lees dan ook:
Embed This Image On Your Site (copy code below):
